Het stellen van de juiste vragen over een 'dierwaardige' veehouderij

“Wij stellen andere vragen” . Een stukje uit het jaarverslag van de RDA (Raad voor Dierenaangelegenheden) en welke vragen we volgens mij wél zouden moeten stellen.

Maar eerst: wat is de RDA? De RDA is een onafhankelijke raad van deskundigen die de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit gevraagd of op eigen initiatief adviseert over multidisciplinaire vraagstukken op het gebied van dierenwelzijn inclusief diergezondheid en ethische vraagstukken.

De raad bestaat uit leden uit alle hoeken, van de veehouderij tot de proefdierkunde, van de gezelschapsdierenbranche tot de dierentuinbranche en van dierenartsen tot ethici tot biologen. Tot voor kort allemaal senioren (no offense) die hun strepen wel hadden verdiend. Maar sinds 2018 bestaat binnen de Raad ook “Jong RDA”, een groep jonge professionals om de seniore leden een frisse blik en een andere kijk te bieden. 

En als je het mij vraagt, is dat keihard nodig om discussies en debatten over onze omgang met dieren in de veehouderij eindelijk eens vanuit het eerlijke vertrekpunt te voeren. Hierbij moeten we ook de juiste vragen te stellen die niet langer zijn gebaseerd op aannames die al lang achterhaald zijn door de wetenschap. Zoals ik hier werd geciteerd: “Het gaat in de veehouderij al snel over belangen voor de voedselproductie, waardoor bestaande systemen hooguit op details kunnen worden aangepast. Als je je afvraagt of we dierlijke producten wel nodig hebben voor onze voeding, krijg je een heel andere discussie.”

In dialogen en discussies binnen de Raad (waarin veel meer seniore leden en veehouders plaatsnemen) over de veehouderij luidt de centrale vraag namelijk al snel ongeveer als volgt: “Voedselproductie is belangrijk want mensen hebben voedsel nodig (nooit meer honger), dus tot op welk niveau vinden we verlies van dierenwelzijn acceptabel om dit doel te bereiken?”

“Als je je afvraagt of we dierlijke producten wel nodig hebben voor onze voeding, krijg je een heel andere discussie.” - Dennis Vink

Na de hongerwinter leek dit wellicht de juiste vraagstelling. Toen veel calorierijk voedsel produceren de eerste prioriteit was en de verdeling van landbouwgrond, milieuvervuiling, klimaatverandering, verlies van biodiversiteit, welvaartsziekten en zoönosen nog geen probleem leken te zijn (althans, niet verbonden aan de veehouderij).

Maar inmiddels weten we dat… 

• … we dierlijke producten op geen enkele manier nodig hebben om gezond, sterk en fit te zijn. Integendeel, we weten dat dierlijke producten de kans op vele ziektes (inclusief kanker, diabetes, nierproblemen en hart- en vaatziekten) en vroegtijdige sterfte drastisch verhoogt.
• … een plantaardig voedingspatroon enorme gezondheidsvoordelen heeft voor mensen in iedere levensfase (van zwangerschap tot borstvoedingsperiode en van kindertijd tot ouderdom en atleten).
• … de veehouderij een enorm risico vormt voor de volksgezondheid en dat experts aangeven dat driekwart van de nieuwe infectieziekten afkomstig zal zijn van dieren (vooral de consumptie ervan. Hallo corona 2.0. Daarnaast vormt ook bacteriële resistentie een gevaar, door het overmatig gebruik van antibiotica om zo veel dieren dicht op elkaar zo snel mogelijk tot slachtgewicht te laten groeien.
• … de veehouderij geen voedsel produceert, maar  juist verspilt. Het is een negatieve voedselmachine, want je moet er veel meer instoppen dan je er ooit nog uit krijgt. Dieren consumeren gemiddeld 6x zo veel eiwitten dan ze produceren. Om één calorie aan rundvlees te produceren, zijn tot wel 26 keer zo veel calorieën aan plantaardig voedsel nodig. Die zouden ook direct door mensen geconsumeerd kunnen worden. De 900 miljoen mensen die dagelijks honger lijden, bijvoorbeeld.

De enige redenen om vlees en andere dierlijke producten te eten, zijn hedonisch: gemak en smaak. Smaak is eetplezier. Dus de centrale vraag zou moeten luiden: “Vinden we het acceptabel dat we jaarlijks 70 miljard dieren mishandelen, uitbuiten en doden (in Nederland 1,8 miljoen per dag), onszelf en de bevolking ziek maken en de planeet onleefbaar maken voor toekomstige generaties, voor het doel van kortdurig (eet)plezier?”

Naast veel rollende ogen en defensieve reacties krijg je dan ook ineens een hele andere discussie. Maar met de kennis en het eindeloos opgeschaalde, onhoudbare systeem van nu, is dat mijns inziens wel de discussie hoe we 'm moeten voeren.