Natuur

De natuur wordt in razendsnel tempo verwoest en de biodiversiteit neemt met ongekende snelheid af. De veehouderij wordt gezien als de grootste oorzaak hiervan.

Veel ruimte nodig

Elk jaar fokken en slachten we zo’n 70 miljard veedieren. Dat is bijna 10 keer zo veel als dat er überhaupt mensen op de aarde zijn! Al die dieren nemen ontzettend veel ruimte in beslag. Zéker omdat we ook genoeg eiwitrijk voedsel moeten produceren om ze allemaal heel snel te laten groeien. Volgens het Worldwatch Institute, een Amerikaanse organisatie voor fundamenteel onderzoek, wordt bijna twee derde van al het beschikbare land door de veehouderij gebruikt: zo’n 30 procent voor weilanden en megastallen en 30 procent voor de productie van veevoer. Ook de FAO komt op ongeveer dezelfde schokkende cijfers uit.¹

Joseph Poore berekende dat hoewel dierlijke producten globaal slechts 18 procent van de calorieën beslaan die we binnenkrijgen, ze maar liefst 83 procent van de landbouwgrond in beslag nemen². Hij concludeert dat als we allemaal plantaardig zouden eten, er landbouwgrond ter grootte van heel het Afrikaanse continent zou vrijkomen (3,1 miljard hectaren). Stel je eens voor dat we zo veel ruimte zouden kunnen teruggeven aan de natuur! Daarnaast is efficiënte omgang van de beperkt beschikbare landbouwgrond één van de belangrijkste manieren om de wereldhonger tegen te gaan.

Verwoesting van de natuur

Doordat we de laatste decennia veel meer vlees en zuivel zijn gaan eten, zijn we dus veel meer ruimte nodig gaan hebben. In 2011 was de helft van alle wouden op aarde al verdwenen. Het grootste deel hiervan is in de afgelopen 50 jaar gebeurd. Sinds 1990 is ook de helft van de tropische regenwouden verdwenen.³ Zo’n 80 procent van de kaalslag van de Amazone wordt veroorzaakt door de toename van runderen voor zuivel en rundvlees.^4-6 En dat terwijl tropische regenwouden ongeveer de helft van de biodiversiteit herbergen. Daarnaast veroorzaakt het kappen van tropisch regenwoud een enorme uitstoot van broeikasgassen, wat weer bijdraagt aan de klimaatverandering.

De Amazone verdwijnt niet voor onze soja

Men denkt weleens dat je beter geen soja kunt eten, omdat regenwoud wordt gekapt om ruimte te maken voor sojaplantages. Ruim 90 procent van die soja wordt echter niet gegeten door mensen, maar door vee! Van de overige 10 procent wordt het merendeel gebruikt voor olie en slechts een heel klein deel is voor menselijke consumptie.^7-9 Globaal gezien wordt slechts 7 procent van de sojaproductie gebruikt voor vlees- of zuivelopvolgers zoals tofu, tempé, sojayoghurt, sojamelk, nepvleesch van soja, enzovoort. Maar deze soja die wij eten, wordt vrijwel uitsluitend verbouwd in Europa en Noord-Amerika, waar het niet bijdraagt aan de verwoesting van tropisch regenwoud.¹⁰

Verlies van biodiversiteit

Nog maar 4 procent van alle landdieren ter wereld is wild. Kippen en andere gedomesticeerde vogels vormen 70 procent van alle vogels op de wereld. Meer dan 60 procent van alle landzoogdieren is vee, vooral koeien en varkens. In 2014 leefde er nog 200.000 wolven tegenover 400 miljoen gedomesticeerde honden. Daarnaast bestonden er nog maar 40.000 leeuwen, tegenover 600 miljoen huiskatten. Mensen hebben 83 procent van alle wilde zoogdieren uitgeroeid.¹¹ Er wordt geschat dat als we zo doorgaan, nog eens 30 procent van alle diersoorten tussen nu en 2050 zal uitsterven¹² De veehouderij wordt gezien als de belangrijkste oorzaak van het verlies van biodiversiteit, aangezien het de grootste oorzaak is van ontbossing en één van de belangrijkste oorzaken van landerosie, vervuiling, klimaatverandering en overbevissing.¹³ Er wordt geschat dat de veehouderij verantwoordelijk is voor ongeveer 30 procent van al het verlies van biodiversiteit.¹⁴ Het Nederlandse Planbureau voor de Leefomgeving komt op dezelfde cijfers uit.¹⁵

Oceanen: Leeg, vervuild en verwoest

De visserij is niet alleen een zeer dieronvriendelijke, maar ook een enorm vernietigende en vervuilende industrie. Volgens de FAO is de helft van de visbestanden uitgeput door overexploitatie en wordt nog eens een kwart maximaal geëxploiteerd. In de afgelopen eeuw zijn de populaties kabeljauw, tonijn, haaien en zwaardvissen met ruim 90 procent afgenomen. Hoewel het waarschijnlijk een te pessimistische schatting is, voorspellen sommige experts dat als we met de huidige intensiteit van visvangst doorgaan, we de zeeën tegen 2050 hebben leeggevist.¹⁶

Ook de garnalenvisserij is één van de meest verwoestende industrieën. Met enorme sleepnetten (trawlers) wordt alles op het pad meegenomen. Zo’n 80 tot 90 procent van de gevangen zeedieren worden dood of halfdood weer overboord gegooid, waaronder veel bedreigde diersoorten. Hoewel garnalen slechts 2 procent van al ons voedsel uit de zee vormen, is de garnalenvisserij verantwoordelijk voor 33 procent van de mondiale bijvangst.^17-18 Ter illustratie: voor een bakje met 500 gram garnalen is dertien kilo aan andere zeedieren weer dood de zee in gegooid.

Ook levert de visserij een enorme bijdrage aan de plastic vervuiling in de oceaan. Het overgrote deel van het plastic in de zee, 92 procent maar liefst, bestaat uit middelgrote tot grote voorwerpen. Hiervan is ruim 70 procent afkomstig van de visserij en de scheepsvaart, zoals touwen, netten, boeien, kreeftvallen, enzovoorts.¹⁹ Dit zijn juist de voorwerpen waar zeedieren in verstrikt raken en sterven.  

Gekweekte vis is geen oplossing, want kweekvis krijgt meestal alsnog vismeel dat is gemaakt van in het wild gevangen vis. Daarnaast is de uitstoot van broeikasgassen van viskwekerijen vaak nog hoger dan van koeien!² Voor de kweek van tropische reuzengarnalen wordt daarnaast mangrovegebied gekapt, wat een belangrijk leefgebied is voor veel diersoorten.

Biologisch, is dat beter?

Hoewel biologische dierlijke producten – tijdelijk – net iets minder dieronvriendelijk zijn, zijn ze meestal absoluut niet duurzamer. Integendeel, ze zijn vaak erger voor het milieu dan producten uit de gangbare veehouderij. Per hectare kan er veel minder vlees of zuivel geproduceerd worden, waardoor de ecologische voetafdruk veel hoger is, de uitstoot hoger en er meer ontbossing nodig is.²⁰ Volgens Poore leidt biologische veehouderij zelfs tot de uitstoot van maar liefst 6 keer zo veel broeikasgassen en is er in totaal 36 keer zo veel land nodig.²  En onthoud: dieren uit de biologische veehouderij of met 3 sterren Beter Leven keurmerk gaan op dezelfde manier op het onwijs stressvolle, lange transport in dezelfde vrachtwagens en belanden in hetzelfde slachthuis als dieren uit de niet-biologische veehouderij. En daar krijgen ze echt geen voorkeursbehandeling.