Zuivel en kalfjes

"Maar met mijn kaas, yoghurt en melk is toch zeker niks mis? Een koe geeft toch gewoon melk?" Het is niet voor niets dat ik zuivel en kalfjes hier in één adem noem. Dat is één en dezelfde industrie.

Moedermelk

Zoogdieren produceren moedermelk voor hun jongen. Dit geldt voor mensen, giraffen, honden, dolfijnen, ratten, tijgers en jawel, koeien. De functie van deze moedermelk is om een pasgeboren zoogdier te voorzien van enorme hoeveelheden energie en groeihormonen zodat het jong zo snel mogelijk groeit en minder kwetsbaar wordt. De melkproductie van een zoogdier-moeder komt op gang tijdens de zwangerschap en blijft op gang in de eerste periode na de bevalling.

Koeien geven niet zomaar melk. Moeders geven melk.

Na de eerste levensfase horen zoogdieren geen moedermelk meer te drinken. Punt. Volwassen zoogdieren hebben veel minder lactase (het enzym dat nodig is om lactose af te breken) en verliezen dan ook het vermogen om moedermelk af te breken. Dit gold vroeger ook voor volwassen mensen. Dankzij een mutatie die zo’n 7500 jaar geleden in Europa optrad, kan echter inmiddels 95 procent van de Europeanen ook na de kindertijd matig tot goed lactose afbreken. Wereldwijd is echter nog altijd ongeveer 70 procent van de wereldbevolking ‘lactose-intolerant’. In China en Japan zelfs 90 procent. Maar deze mensen zijn dus niet lactose-intolerant, ze zijn gewoon geen baby meer.

Weird as fuck

We zijn dus de enige zoogdieren ter wereld die na de kinderfase nog moedermelk blijven drinken. Of nog gekker: we zijn ook nog eens de enige soort die de moedermelk van een compleet andere diersoort drinkt! Niet alleen is het weird as fuck om de moedermelk te drinken van iemand die niet onze eigen moeder is, ook is er een onwijs brute praktijk voor nodig om dit voor elkaar te krijgen.

Vastgezet en bezwangerd

Zodra een koe vruchtbaar is, na iets meer dan een jaar, wordt ze direct kunstmatig geïnsemineerd. Dit is een onprettige en pijnlijke procedure: terwijl de boer of dierenarts met zijn ene hand de anus binnendringt om via daar de baarmoederhals te manipuleren, gebruikt hij zijn andere hand om met een naaldvormige spuit haar vagina te penetreren en stierensperma in te spuiten. Koeien zijn natuurlijk geen mensen, maar ongewenst op pijnlijke wijze iemands lichaam binnendringen en sperma inspuiten: daar hebben we toch een woord voor?

Al tijdens de zwangerschap wordt de koe gemolken tot zo’n twee maanden voor de bevalling. Na negen maanden wordt het kalfje geboren. Mede dankzij hormonen als oxytocine die, net als bij mensen, tijdens de zwangerschap en bevalling vrijkomen, heeft de kersverse moeder direct een moederinstinct om haar jong te beschermen. Ze wil het kalf schoonlikken en het natuurlijk voeden met de moedermelk die ze voor het kalf heeft geproduceerd. Maar ho ho, die willen wij!

Moederverdriet

Het kalfje wordt daarom vrijwel direct bij de moeder weggetrokken, in een kruiwagen gegooid en afgevoerd. De moeder raakt hierdoor enorm van streek en moeder en kalf roepen soms nog dagenlang naar elkaar. Ik schreef eerder dit artikel over hoe alleen de moeders onder ons zich écht kunnen voorstellen wat voor pijnlijke en stressvolle ervaring het voor de koe moet zijn om haar pasgeboren kind, jaar na jaar, bij haar weggehaald te zien worden terwijl ze er niks aan kan doen. In onderstaande video deelde ik ook mijn gedachten hierover.

Zo’n drie maanden na de bevalling wordt de moeder opnieuw verkr-, ehh ik bedoel geïnsemineerd.

Melkfabriek

Na de bevalling begint de hel pas echt. Dankzij jarenlang doelgericht doorfokken, het toedienen van eiwitrijk krachtvoer en het constant zwanger houden van de koeien, is de melkproductie de laatste decennia explosief toegenomen. In 1910 produceerde een melkkoe gemiddeld 2500 liter per jaar. Nu is dat al ruim 8000 liter. Maar liefst 20 liter melk per dag! Die torenhoge productie kost enorm veel energie, wel 5000 kilocalorieën per dag. Experts vergelijken de prestaties van een melkkoe met een mens die elke dag 6 uur hardloopt.¹

Uitputtingsslag

Het is dan ook geen wonder dat melkkoeien vaak ziek zijn en veel gezondheidsproblemen krijgen. Tachtig procent van de koeien heeft jaarlijks last van hoefproblemen en zestig procent lijdt aan melkkoorts door de hoge melkproductie. Ontstekingen aan de gevoelige, overbelastte uiers zijn heel normaal, waardoor er altijd hoge concentraties ontstekingscellen (pus) in de melk belanden. Met behulp van grote hoeveelheden antibiotica wordt dit zo veel mogelijk tegengegaan (70 procent van alle antibiotica in de EU wordt aan vee gegeven). Het constant zwanger zijn is een enorme uitputtingsslag voor het vrouwelijk lichaam. Niet gek dus, dat haar lichaam na zo’n vijf opeenvolgende rondes helemaal op is en haar melkproductie afneemt. Ze levert dan minder geld op en dus wordt ze geslacht. Ze is dan zo’n 5 à 6 jaar oud, terwijl een koe ruim 20 jaar oud kan worden.

En die kalfjes dan?

Nadat ze bij hun moeder zijn gescheiden en in de kruiwagen zijn gegooid, worden ze individueel opgesloten in een kalverkrat die maar net groter is dan het kalf zelf. Zonder de veiligheid, warmte of melk van de moeder. Terwijl het kalfje in de natuur zes tot twaalf maanden moedermelk zou drinken, krijgt het nu een fles met kunstmelk. De vrouwtjes wacht vaak hetzelfde leven als hun moeder, of gaan hetzelfde traject in als de mannetjes. 

Restproduct van de zuivelindustrie

De mannetjes zijn eigenlijk het restproduct van de zuivelindustrie. Ze geven geen melk en het melkkoe-ras groeit niet snel genoeg om er biefstuk van te maken. Zij worden zo’n vier maanden lang vetgemest en opgesloten, helemaal alleen of in een gedeelde box waarin elk kalf slechts zo’n 1,8 vierkante meter heeft. Dit zorgt ervoor dat ze zo min mogelijk kunnen bewegen of spelen. Dat houdt de spieren namelijk slap, wat gelijk staat aan lekker mals kalfsvlees. In Nederland slachten we elk jaar zo’n 1,6 miljoen kalfjes.

Klik hier om te zien hoe de slacht van kalfjes in Nederland gebeurt. Let op: schokkende realiteit van zuivel.

Transport en ziekte

Nederland mest niet alleen de kalfjes uit eigen land af, maar importeert ook levende kalfjes uit Ierland, Duitsland en zelfs Litouwen.² De reis duurt soms wel 48 uur, terwijl de kalfjes dan pas twee weken oud zijn. Vervolgens worden kalfjes uit vele boerderijen samen gezet in één stal. Het vroege spenen, de stress en de vele verschillende bacteriën en virussen veroorzaakt allerlei gezondheidsproblemen. De helft van de kalfjes heeft luchtwegproblemen en het antibioticagebruik is erg hoog.²

Klik hier om te zien hoe dit transport er in Nederland uitziet. 

Blank kalfsvlees

But wait, there’s more. Twee derde van alle kalfjes in Nederland krijgt een dieet met te weinig ijzer en vezels, zodat de kalfjes bloedarmoede krijgen. Waarom? Hun vlees krijgt dan een lichtere kleur: blank kalfsvlees. En dat levert meer geld op! De kalfjes worden echter zwak en lusteloos en ontwikkelen maag- en darmaandoeningen.²

Opschalen of oprotten

We hebben in Nederland zo’n 2,5 miljoen melkkoeien. De melk uit onze winkels komt helaas bijna nooit meer bij boer Jan vandaan, de boer die van dieren houdt en alle koeien bij naam kent. Door de toenemende concurrentie en de vraag naar alsmaar goedkopere melk worden melkveehouders gedwongen om hun werk op steeds grotere schaal uit te voeren om het rendabel te houden.

Veel melkveehouders kunnen het niet bijbenen en gaan ten onder, maar er zijn ook veel boeren die helemaal niet mee wíllen in dit zieke systeem en ermee stoppen. Veel van hen zijn dit werk ooit gaan doen omdat ze van dieren houden en hen zo goed mogelijk willen verzorgen. Maar met de toenemende tijds- en financiële druk kunnen zij het zich niet langer veroorloven om zich om dierenwelzijn te bekommeren. Ze moeten kiezen tussen dierenwelzijn of brood op de plank.

Tussen 1980 en 2016 daalde het aantal bedrijven met melkkoeien in ons land van 50.000 naar zo’n 18.000. De kleine boeren verkochten hun koeien aan steeds grotere bedrijven, waardoor het gemiddelde aantal melkkoeien steeg van 38 naar 97 dieren. Inmiddels telt Nederland 440 megastallen met melkkoeien. Meer dan 30 procent van de melkkoeien komt helemaal nooit buiten.

Hoogzwanger geslacht

De koeien worden dus constant zwanger gehouden en dat zijn ze ook vaak op het moment dat ze worden geslacht. Tot twee weken voor de datum dat ze uitgerekend zijn (dus 8.5 van de 9 maanden zwangerschap) mogen ze sowieso zonder blikken of blozen worden geslacht. Het gebeurt echter ook regelmatig dat de koeien op het punt staan om te bevallen zodra ze worden gedood. ³ Dierenartsen zijn het erover eens dat het kalf tijdens de laatste maanden al pijn voelt. Zodra zijn moeder wordt doodgestoken, reageert de foetus op het zuurstofgebrek met schokkende bewegingen of hij wordt geraakt door het slachtmes. Zodra de moeder wordt opengesneden aan de band, komt de baarmoeder tevoorschijn en komt daar dan een volgroeid, levend, spartelend kalf tevoorschijn. Deze kalfjes worden altijd als afval weggegooid. De meeste slachthuizen spreken zich hier niet over uit en de NVWA zegt het niet te registreren.³  

Slecht voor de aarde, slecht voor jou

Koeien stoten veel enorm veel broeikasgassen uit en daarnaast is 80 procent van de kaalslag van de Amazone te wijten aan de melkveehouderij en de rundveehouderij.^4-6 Lees hier meer over de impact van runderen op klimaatverandering en de natuur. Tot slot is melk, in tegenstelling tot wat ons altijd is verteld, zeker niet goed voor elk.

Zuivel vervangen

Het goede nieuws is dat je zuivel op geen enkele manier nodig is en dat het makkelijk is om zuivel te vervangen! Van kaas tot yoghurt en van ijs tot slagroom, voor alles bestaan tegenwoordig plantaardige alternatieven die met het jaar beter worden. Ontdek hier mijn favoriete zuivelvervangers (of zoals ik ze noem: zuivelopvolgers)!

 

Lees hier meer over de zuivelindustrie of kijk hieronder een kort filmpje dat de boel samenvat.