Vissen

Twee biljoen zeedieren sterven jaarlijks een langzame, pijnlijke dood.

Allereerst: vissen voelen pijn

Er is wetenschappelijke consensus dat vissen voelende wezens zijn die pijn en angst ervaren.¹ Ze hebben de benodigde pijnreceptoren, hersenstructuren en een stressfysiologie die direct vergelijkbaar is met die van ‘hogere’ gewervelde dieren. Ze stoppen met eten als er schadelijke prikkels zijn en ze vermijden actief plekken waar ze een schadelijke prikkel hebben gekregen. Als je een vis pijnstillers geeft, reageert ie minder heftig op schadelijke prikkels. Het is vooral ons begrip van hoe vissen deze gevoelens uiten, dat beperkt is. We zouden vissen dus net zo goed moeten behoeden voor angst en pijn als andere dieren.²

Langzame, pijnlijke dood

Het goede nieuws is dat je je nooit hoeft af te vragen of die vis op je bord heeft geleden. Het slechte nieuws is dat het antwoord namelijk altijd ja is. Geen enkele vis sterft een zachte dood. Vissen zitten vaak al uren vast aan een kilometerslange vislijn voordat ze worden binnengehaald. Wanneer vissen uit de diepte naar boven worden gehaald, spatten hun ogen en interne organen uit elkaar door het plotselinge drukverschil. Eenmaal aan boord schuren ze kapot of worden ze samengeperst in de netten, worden ze levend bevroren, krijgen ze een pijnlijk zoutbad (te vergelijken met brandwonden over je hele lichaam) of stikken ze langzaam omdat ze niet kunnen ademen. Het kan uren duren voordat ze dood zijn. Ook worden ze vaak levend gestript. Met een haak worden de ingewanden eruit gehaald terwijl ze nog volledig bij bewustzijn zijn.

Industrieel

Mocht je die illusie nog hebben: de vis die wij eten wordt al lang niet meer gevangen door een oud mannetje in een houten bootje met een hengel. De intensieve visserij is een mega-industrie met enorme fabrieksboten die met behulp van sonar en kilometerslange visnetten massa’s dieren uit de zee te vissen. En die vis gaat dus niet naar de hongerige, arme, lokale bevolking, maar wordt zo goedkoop mogelijk aangeboden aan grote distributiekanalen voor de westerse wereld. Als de oppervlakkiger levende visbestanden zijn uitgeput, gooit de industrie de netten gewoon steeds dieper uit, ook over de bodem.

Astronomische aantallen

Volgens een grootschalig, internationaal onderzoek vangen wij jaarlijks minimaal een biljoen vissen en andere zeedieren.³Volgens experts kunnen we dit aantal makkelijk nog eens verdubbelen als we alle dieren meenemen die niet worden geregistreerd, zoals de dieren die sterven doordat ze in aanraking komen met de gigantische schepen en netten of als bijvangst worden gevangen. Voor elke 100 kilo tong die wordt binnengehaald, wordt bijvoorbeeld 70 kilo aan andere diersoorten dood terug de zee ingegooid. Alleen al voor zover de FAO weet wordt er jaarlijks ruim 7 miljoen ton vis uit zee gehaald die uiteindelijk nergens voor wordt gebruikt, evenals een enorm aantal zeezoogdieren, schildpadden en vogels die in de kilometerslange netten verstrikt raken.

Not-so-fun-fact: Ongeveer 25 procent van de wereldwijde visvangst wordt aan dieren in de veehouderij gevoerd.

Kweekvis

Tegenwoordig komt ongeveer de helft van alle opgegeten zeedieren uit kwekerijen. Is dit dan beter voor dierenwelzijn en de planeet? Nee, niet bepaald. Vis- en garnaalkwekerijen stoten vaak zelfs nog meer broeikasgassen (vooral methaan) uit dan koeien, de meest vervuilende van al het vee.⁵ De enorme dichtheid op elkaar gepropte vissen en het vervuilde water leidt tot chronische stress, agressie, verwondingen en ziekten. Het smerige water zorgt er ook voor dat de concentratie zeeluizen in kweekbassins tot wel 30.000 keer hoger ligt dan in de open zee. Deze veroorzaken open wonden en vreten letterlijk aan het vlees van de vis.

Garnalen

De garnalenvisserij is één van de meest verwoestende industrieën. Met enorme sleepnetten (trawlers) wordt alles op het pad meegenomen. Zo’n 80 tot 90 procent van de gevangen zeedieren worden dood of halfdood weer overboord gegooid, waaronder veel bedreigde diersoorten. Hoewel garnalen slechts 2 procent van al ons voedsel uit de zee vormen, is de garnalenvisserij verantwoordelijk voor 33 procent van de mondiale bijvangst.^{4, 6} Ter illustratie: voor een bakje met 500 gram garnalen is dertien kilo aan andere zeedieren weer dood de zee in gegooid.⁴ Tot slot is er vrij overtuigend bewijs dat kreeftachtigen (krabben, kreeften, garnalen) ook pijn voelen. Als je zuur aanbrengt op een antenne, trekken ze die antenne in en gaan ze ‘m grondig verzorgen en poetsen. Als je pijnstillers toedient, doen ze dat niet.⁷

Vervuiling

De plasticproblematiek: we zijn ons er inmiddels allemaal van bewust en om de oceaan te redden zeggen we vervolgens allemaal nee tegen plastic rietjes en gebruiken we een herbruikbare boodschappentas. Op zich niks mis mee, maar veel mensen weten niet dat de visserij een enorme bijdrage levert aan de plastic vervuiling in de oceaan. Het overgrote deel van het plastic in de zee, 92 procent maar liefst, bestaat uit middelgrote tot grote voorwerpen. Hiervan is Ruim 70 procent afkomstig van de visserij en de scheepsvaart, zoals touwen, netten, boeien, kreeftvallen, enzovoorts.⁸ Dit zijn juist de voorwerpen waar zeedieren in verstrikt raken en sterven. Lees hier meer over het effect van de (garnalen)visserij op de natuur. 

Maar vis is toch gezond?

Het is vooral omega-3 vetzuur dat gezond is. En dat kun je beter op andere manieren binnenkrijgen, zonder de nadelige gezondheidseffecten van vis. Lees meer hierover!

Kijktip!

Maar neem het niet van mij aan. In onderstaande video wordt het allemaal nog eens haarfijn uitgelegd door Earthling Ed, mijn grootste voorbeeld ;)

Nog niet overtuigd? 

Hieronder volgen een paar informatieve filmpjes die je misschien dat laatste zetje geven om vissen van je bord te laten.